2023 – Năm gập ghềnh đối với kinh tế thế giới

Suy thoái là chủ đề được nhắc đến khá nhiều thời gian qua. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), hầu hết các nhà kinh tế đều nhất trí rằng tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại ở hầu hết mọi nơi - xuống 2,7% vào năm 2023, từ mức 3,2% năm 2022 trên toàn cầu. Nhưng khả năng xảy ra suy thoái lại là vấn đề gây tranh cãi, ngoại trừ ở Liên minh châu Âu (EU), khu vực mà nhiều người đồng ý là có khả năng xảy ra. Tuy nhiên, một cuộc suy thoái toàn cầu chủ yếu sẽ phụ thuộc vào những gì xảy ra ở Mỹ.

Ảnh minh họa, nguồn Baochinhphu.vn

Những người lạc quan cho rằng thế giới sẽ tránh được suy thoái vì bảng cân đối kế toán tiêu dùng của Mỹ vẫn mạnh, quá trình tạo công ăn việc làm vẫn đang diễn ra và lĩnh vực dịch vụ vẫn đang mở rộng. Họ cũng khẳng định rằng lạm phát đã đạt đỉnh và việc tăng lãi suất sẽ ở mức vừa phải. Bên cạnh đó, họ cho rằng nhiều quốc gia trong thế giới đang phát triển, đặc biệt là ở châu Á và khu vực Mỹ Latinh, khó có thể rơi vào suy thoái.

Theo tờ Pravda, nền kinh tế toàn cầu đang quay cuồng với cuộc khủng hoảng năng lượng lớn nhất kể từ những năm 1970. Cú sốc năng lượng đã đẩy lạm phát lên mức chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ và đang làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế trên toàn thế giới.

Theo giới quan sát, châu Á có thể sẽ có một sự khởi đầu chậm chạp trong năm 2023. Xuất khẩu sụt giảm có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế yếu kém trong nửa đầu năm 2023 và tăng trưởng có thể chạm đáy trong quý 2.

Tuy nhiên, việc Trung Quốc mở cửa trở lại có ý nghĩa then chốt đối với triển vọng kinh tế của châu Á và toàn cầu. Các chuyên gia nhận định Bắc Kinh sẽ mở cửa hoàn toàn vào đầu quý 3/2023 và do đó, thiết lập được sự phục hồi tiêu dùng vào nửa cuối năm.

Những điều này sẽ giúp phục hồi theo chu kỳ tăng tốc vào nửa cuối năm sau, dẫn đến tăng trưởng GDP đạt 4,4% cho châu Á trong năm 2023. Với khả năng suy thoái có thể xuất hiện ở phần lớn các nước phát triển vào năm 2023, đây dường như là kết quả tốt đối với châu Á.

Thách thức lớn hơn

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), lạm phát của Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) sẽ đạt mức 8% trong quý IV/2022 trước khi giảm xuống 5,5% vào năm 2023 và 2024. Đối với các nền kinh tế phát triển, lạm phát vẫn ở mức trên 9% trong năm nay trước khi giảm xuống còn 6,6% năm 2023.

OECD khuyến khích các chính phủ cung cấp viện trợ để cứu trợ các hộ gia đình.

Ông Alfred Kammer, Giám đốc bộ phận châu Âu của IMF, nhận định về khả năng tăng lương mạnh ở châu Âu và Mỹ, tạo ra một vòng xoáy giá cả - tiền lương.

Một số nhà quản lý thu nhập cố định thì lo ngại về thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ trở nên kém thanh khoản trong một sự lặp lại quy mô lớn những gì đã xảy ra ở Anh hồi tháng 92022, khi người mua tránh xa vì lo ngại lãi suất tăng và Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tăng cường thắt chặt định lượng bằng việc giải phóng trái phiếu kho bạc, thêm vào nguồn cung dư thừa.

Nếu lạm phát không được kiểm soát, những vấn đề này sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn. Vì vậy, chống lạm phát phải là ưu tiên chính sách hàng đầu của các nền kinh tế thế giới.

Các ngân hàng trung ương trên khắp thế giới đã và đang tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát và neo giữ kỳ vọng lạm phát trong nền kinh tế tương ứng của họ.

Thị trường năng lượng vẫn là một trong những rủi ro. Châu Âu đã trải qua một chặng đường dài để bổ sung trữ lượng khí đốt tự nhiên và hạn chế nhu cầu, nhưng mùa Đông năm nay ở Bắc bán cầu chắc chắn sẽ đầy thách thức.

Tình hình có thể còn phức tạp hơn vào mùa Đông năm 2023-2024, vì việc bổ sung trữ lượng khí đốt có thể khó khăn hơn vào năm tới. Giá khí đốt cao hơn, hoặc sự gián đoạn nguồn cung cấp khí đốt hoàn toàn, sẽ dẫn đến tăng trưởng yếu hơn đáng kể và lạm phát cao hơn ở châu Âu và thế giới vào năm 2023 và 2024.

Kinh tế thế giới năm 2023 sẽ gặp khó khăn, thế nhưng đà suy yếu có thể không đủ để liệt vào suy thoái khi xét theo tiêu chí hẹp là 2 quý tăng trưởng âm liên tiếp.

OECD và IMF dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ giảm từ mức 6,1% của năm 2021 xuống còn 2,2-2,7% trong năm 2023, nhưng dù như vậy kinh tế thế giới cũng thoát khỏi sự suy giảm liên tiếp theo quý.

Thậm chí, nếu định nghĩa suy thoái toàn cầu mang đến những tiêu chí mở hơn, ví dụ như tốc độ tăng trưởng GDP dưới mức 2,5%, thì cũng rất khó để chúng ta đưa ra kết luận chắc chắn về suy thoái toàn cầu trong năm 2023./.