Hành trình đưa sợi miến dong Yên Lạc thành sản phẩm OCOP 3 sao

Nghề làm miến dong tại xã Yên Lạc, huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa được hình thành từ lâu, nhưng chỉ dừng lại ở mức sản xuất nhỏ lẻ. Năm 2004 hợp tác xã (HTX) dịch vụ nông nghiệp Yên Lạc được thành lập với mục tiêu phát huy làng nghề truyền thống, đưa sản phẩm cây miến dong lên tầm cao mới, trở thành sản phẩm OCOP đầu tiên của địa phương.

Yên Lạc là một xã thuộc vùng núi cao của huyện Như Thanh, nơi đây được bao phủ bởi một lớp đất đỏ bazan màu mỡ, là điều kiện để phát triển cây dong riềng. Chính bởi vậy, nghề miếng dong ở đây được hình thành từ rất sớm, thế nhưng chỉ mang tính nhỏ lẻ, sản xuất phục vụ cho nhu cầu của gia đình là chủ yếu.

Năm 2004, sau khi HTX dịch vụ nông nghiệp Yên Lạc được thành lập, HTX đã áp dụng khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất, đầu tư dây chuyền chế biến, từng bước xây dựng thương hiệu, quảng bá đến người tiêu dùng trên cả nước.

Ông Phạm Công Bảo, Giám đốc HTX Yên Lạc kể lại: “Sau khi được thành lập với 24 thành viên tham gia, chúng tôi đã áp dụng kỹ thuật mới vào sản xuất, từ đó cho ra sản phẩm chất lượng, năng xuất hơn. Khi sản phẩm làm ra đã nhiều, khâu tiếp theo là phải tìm được đầu ra. Trong thời gian đầu, anh em trong hội viên rất nỗ lực để xây dựng thương hiệu cho sản phẩm miến, đưa dong Yên Lạc đến tay người tiêu dùng trên cả nước”.

Để tạo ra được những sợi miến ngon phải trải qua quá trình sản xuất cẩn thận và tỉ mỉ. HTX Yên Lạc đã đưa ra quy trình trồng dong riềng theo phương pháp hữu cơ, vừa nâng cao năng suất lại bảo đảm chất lượng, an toàn cho người tiêu dùng. Ngoài ra, các thành viên trong HTX cũng thường xuyên sát sao hướng dẫn các hộ dân làm đúng quy trình từ khâu chọn đất, chọn giống đến khâu thu hoạch. Các hộ dân trong mỗi vùng nguyên liệu cũng tham gia quá trình kiểm tra, giám sát, học hỏi lẫn nhau về kỹ thuật trồng dong riềng, từ đó cho ra những sản phẩm chất lượng.

Sau khi thu hoạch, củ dong được rửa sạch rồi đưa vào nghiền bột. Bột dong thô qua nhiều lần đánh nhuyễn, cho vào bể bơm đầy nước cho tinh bột lắng xuống. Sau khoảng 5 đến 7 lần lọc thu về bột dong nguyên chất, sẽ đưa vào sử dụng để làm miến.

Quy trình làm miến dong ở Yên Lạc hoàn toàn 100% tinh bột miến được chế biến từ củ dong riềng được trồng tại địa phương, không pha trộn các loại bột khác và không sử dụng hóa chất để tẩy trắng. Miến ra khuôn được phơi nắng trên các giàn tre để không bị giòn, gãy. Sợi miến nhỏ có màu trong hơi xám, khi nấu sợi dẻo, mềm, dai, không nát, có vị thơm ngon của dong riềng. Sản phẩm miến dong Yên Lạc đều có chứng nhận mã số, mã vạch, có tem truy xuất nguồn gốc.

Nhờ ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất và kinh nghiệm sản xuất truyền thống nên sản phẩm miến dong Yên được các thương lái lựa chọn. Đến nay, sản phẩm đã được tiêu thụ tại hơn 20 điểm kinh doanh trong huyện, tỉnh và cung cấp đi các tỉnh, thành phố trên cả nước và trở thành sản phẩm nông sản đặc trưng của huyện Như Thanh.

Chia sẻ về chất lượng của miến dong Yên Lạc, chị Lê Thị Liễu, tiểu thương tại thành phố Thanh Hóa cho biết: “Trên thị trường có nhiều loại miến dong, song sản phẩm miến dong Yên Lạc có sợi mềm, nhỏ nhưng nấu lên dai, sợi miến có màu trong suốt. Hơn nữa, sản phẩm, không pha trộn chất bảo quản nên được người tiêu dùng ưa chuộng, mặt hàng bán rất chạy”.

Năm 2021, miến dong Yên Lạc được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao, từ đó chất lượng và thương hiệu của sản phẩm cũng được nâng lên, được đông đảo người tiêu dùng lựa chọn. Ngoài ra, sản phẩm miến dong Yên Lạc cũng được Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa lựa chọn là một trong những sản phẩm tham gia quảng bá, xúc tiến thương mại tại các tỉnh thành phố trong cả nước như Hà Nội, Quảng Bình và Ninh Bình…

Ông Phạm Công Bảo, Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Yên Lạc cho biết: “HTX đã, đang mở rộng diện tích trồng dong, đến nay diện tích trồng dong toàn xã đã lên 15 ha. Ngoài ra, HTX tiếp tục đẩy mạnh công việc chế biến miến dong theo hướng hàng hóa, đầu tư công nghệ hiện đại trong sản xuất gắn liền với yếu tố bảo vệ môi trường, luôn quan tâm đến chất lượng, nâng cao kiến thức về quản trị doanh nghiệp, xúc tiến thương mại, để HTX ngày càng phát triển, thương hiệu miến dong Yên lạc ngày càng có chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Bên cạnh đó HTX cũng đề ra chính sách hỗ trợ đối với những hộ nông dân mở rộng diện tích trồng riêng, tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao giá trị nông sản, ổn định đầu ra và tăng thu nhập.​”.

Được biết, năm 2022, HTX Yên Lạc tiêu thụ trên 1500 tấn nguyên liệu củ dong riềng, đạt 30 tấn tinh bột, sản xuất ra gần 10 tấn sản phẩm là miến dong, tạo việc làm cho gần chục lao động địa phương với thu nhập bình quân 6 triệu đồng/người/tháng. Định hướng đến năm 2025, HTX sẽ mở rộng diện tích trồng dong riềng, phấn đấu đạt 20-30 tấn miến/năm.

Từ những củ dong riềng truyền thống, được người dân trồng và sản xuất nhỏ lẻ phục vụ nhu cầu gia đình, với sự nỗ lực không biết mệt mỏi, HTX dịch vụ nông nghiệp Yên Lạc đã từng bước xây dựng thương hiệu cho sản phẩm, đưa miến dong Yên Lạc thành sản phẩm OCOP 3 sao được đông đảo người tiêu dùng trên cả nước đón nhận.