Bình Phước, Hà Tĩnh đứng cuối bảng chỉ số công khai ngân sách tỉnh 2021

Kể từ khi thực hiện đánh giá lần đầu vào năm 2017, Khảo sát POBI đã và đang trở thành công cụ giúp các tỉnh có thể tham chiếu và đo mức độ công khai, minh bạch trong quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) và mức độ thực thi Luật NSNN năm 2015. POBI góp phần giúp tăng niềm tin của người dân và các đối tác phát triển đối với quản lý ngân sách của các tỉnh thông qua các hình thức minh bạch, giải trình và sự tham gia về ngân sách., khảo sát POBI 2021 bao gồm ba trụ cột về minh bạch ngân sách, sự tham gia của người dân trong chu trình ngân sách và trách nhiệm giải trình.

Lễ công bố Chỉ số công khai ngân sách tỉnh 2021. Ảnh Hương Lan

Kết quả khảo sát POBI 2021 cho thấy mức độ công khai ngân sách các tỉnh cải thiện không đáng kể so với năm 2020. Điểm xếp hạng trung bình về công khai ngân sách của các tỉnh đạt 69,53/100 điểm, tăng 0,44 điểm so với năm 2020. Năm 2021, có 31 tỉnh công khai đầy đủ tài liệu và thông tin về ngân sách nhà nước, tăng 4 tỉnh so với 2020. Số tỉnh công khai tương đối đầy đủ là 24 tinh.

Số tỉnh công khai chưa đầy đủ và công khai ít lần lượt là 6 và 2 tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu là tỉnh đúng đầu bảng xếp hạng khảo sát POBI 2021, đạt 98,59 điểm. Khánh Hòa xếp thứ hai với 92,69 điểm và Lai Châu xếp thứ ba với 91,99 điểm. Bình Phước và Hà Tĩnh là các tỉnh đứng cuối bảng xếp hạng với số điểm là 5,15 và 9,14 điểm. Quảng Bình, Khánh Hòa, Quảng Ninh là 3 tỉnh có sự tiến bộ vượt bậc trong kết quả xếp hạng POBI2021 so với năm 2020.Cụ thể, Quảng Bình đã tăng 45 bậc, Khánh Hòa tăng 42 bậc, Quảng Ninh tăng 39 bậc trên bảng xếp hạng POBI2021. Trong khi đó, Ninh Bình, Tây Ninh và Lâm Đồng lại là 3 tỉnh có sự sụt giảm đáng kể về thứ bậc trên bảng xếp hạng. Trong đó, Ninh Bình giảm 38 bậc, Tây Ninh giảm 35 bậc và Lâm Đồng giảm 23 bậc so với năm 2020.

Theo POBI 2021, về mức độ tham gia của người dân cho thấy các tỉnh vẫn ít tạo điều kiện để người dân tham gia vào quy trình ngân sách. Số điểm quy đổi trung bình của 63 tỉnh thành phố là 41,8/100 điểm, tăng 2,55 điểm so với 2020 và 3,78 điểm so với 2019. Như vậy, có thể thấy sự cải thiện về điểm số trụ cột sự tham gia của người dân là rất hạn chế. Đà Nẵng vần là địa phương đạt số điểm cao nhât với số điểm tuyệt đối, cải thiện rất tốt so với năm 2020. Đắk Nông là tỉnh có số điểm người dân tham gia thấp nhất nước (8,3 điểm).

Chỉ số POBI qua các năm. Ảnh Hương Lan

Về trách nhiệm giải trình, Theo kết quả khảo sát POBI 2021 cho thấy cần cải thiện mức độ giám sát và trách nhiệm giải trình của Hội đồng nhân dân các tỉnh. Điểm trung bình của 63 tỉnh, thành phố của trụ cột trách nhiệm giải trình là 48,2/100 điểm, Bà Rịa – Vũng Tàu đang là tỉnh dẫn đầu.

Đánh giá một cách khái quát, PGS.TS. Nguyễn Đức Thành (VESS), đại diện nhóm Nghiên cứu nhận định “Qua cuộc Khảo sát năm nay (2022), có thể thấy việc tuân thủ công khai ngân sách tỉnh nhìn chung tiếp tục được cải thiện. Có 31 tỉnh đạt mức độ công khai “đầy đủ”, so với 27 tỉnh vào năm trước, và 0 tỉnh nào vào năm khảo sát đầu tiên (2018). Đây là một bước tiến đáng khích lệ từ khi Chỉ số POBI ra đời. Quan sát cho thấy những tỉnh nào đã thực hành công khai ngân sách tốt thường tiếp tục thực hành điều này một cách tích cực (Vũng Tàu, Vĩnh Long, Đà Nẵng, Cao Bằng, Lai Châu), trong khi đó, có những tỉnh còn thiếu ý thức tuân thủ Luật Ngân sách 2015, như Hà Tĩnh và Bình Phước (liên tục trong nhóm thấp nhất). Có những tỉnh lúc đầu chưa tuân thủ tốt, nhưng đã cải thiện mạnh mẽ và giữ ổn định vị trí cao, như Hòa Bình và Lạng Sơn. Đặc biệt, so với năm trước, những tỉnh có sự cải thiện tốt nhất bao gồm: Quảng Bình, Khánh Hòa, Quảng Ninh. Chúng tôi hy vọng các tỉnh sẽ ngày càng nghiêm túc trong việc thực hành công khai minh bạch theo đúng tinh thần pháp luật.”

POBI là một sáng kiến quốc gia, được thực hiện độc lập bởi các tổ chức nghiên cứu, phi lợi nhuận. Khảo sát POBI 2021 được thực hiện chính bởi hai tổ chức thành viên của Liên minh Minh bạch Ngân sách (BTAP) là Trung tâm Phát triển và Hội nhập (CDI) và Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam (VESS). POBI 2021 là khảo sát dựa trên bằng chứng về công khai các tài liệu ngân sách địa phương của toàn bộ 63 tỉnh, thành phố Việt Nam. Nguồn minh chứng là các tài liệu ngân sách tỉnh được công khai trên cổng thông tin điện tử của UBND, HĐND, Sở Tài chính của tỉnh theo đúng hạn định.