Phát triển bền vững là một loại hình phát triển mới, lồng ghép quá trình sản xuất với bảo tồn tài nguyên và nâng cao chất lượng môi trường. Phát triển bền vững cần phải đáp ứng các nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không phương hại đến khả năng đáp ứng các nhu cầu của thế hệ trong tương lai. Một trong những mục tiêu thành phần của phát triển bền vững là đạt được sự phát triển bền vững nền kinh tế.
Để phát triển bền vững nền kinh tế, Việt Nam đã xây dựng chiến lược phát triển nền kinh tế xanh, thể hiện rõ trong Quyết định số 1658/QĐ-TTg ngày 01/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050. Theo đó, hoạt động tín dụng xanh, ngân hàng xanh đóng vai trò rất quan trọng trong việc triển khai thành công Chiến lược này.
Đánh giá về vấn đề này, tại Hội thảo “Tín dụng xanh, ngân hàng xanh hướng tới phát triển bền vững tại Việt Nam”, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Thanh Hà cho biết, tín dụng xanh đang có những chuyển biến tích cực, ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm và hạn mức đầu tư ngày càng cao. Nhiều tổ chức tín dụng đã xây dựng chiến lược quản lý rủi ro môi trường và xã hội, tích hợp nội dung này vào quy trình thẩm định tín dụng xanh; xây dựng các sản phẩm tín dụng, dịch vụ ngân hàng cho các lĩnh vực xanh và đã quan tâm dành nguồn vốn huy động của ngân hàng để cấp tín dụng cho các lĩnh vực này với kỳ hạn chủ yếu là trung, dài hạn và có sự ưu đãi về lãi suất cho các dự án xanh.
Tín dụng xanh, ngân hàng xanh hướng tới phát triển bền vững tại Việt Nam. Ảnh minh họa
Tuy nhiên, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cũng thẳng thắn nhìn nhận, mặc dù Việt Nam đã có những tín hiệu tích cực trong tăng trưởng tín dụng xanh, ngân hàng xanh, song sự phát triển của lĩnh vực này ở Việt Nam được đánh giá là chưa nhanh như kỳ vọng, chưa khai thác hết tiềm năng. Việc phát triển hoạt động ngân hàng xanh tại các tổ chức tín dụng Việt Nam còn nhiều khó khăn, thách thức.
Đánh giá chung về thị trường tài chính xanh, TS. Nguyễn Như Quỳnh, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách tài chính, Bộ Tài chính, chỉ ra rằng động lực tăng trưởng của thị trường tài chính Việt Nam giai đoạn từ năm 2015 đến nay chủ yếu đến từ định hướng chính sách của NHNN và Bộ Tài chính, chưa xuất phát từ thị trường; tần suất phát hành trái phiếu xanh thấp và tốc độ phát triển chậm hơn một số thị trường trong khu vực; việc đầu tư vào các cổ phiếu xanh thông qua VNSI (chỉ số theo giá trị vốn hóa thị trường và tự do điều chỉnh) được cho là có tỷ trọng thấp…
Đối với hoạt động tín dụng, TS. Nguyễn Như Quỳnh cho rằng cần sử dụng các công cụ của chính sách tiền tệ như dữ trữ bắt buộc, tái cấp vốn và một số công cụ khác như hạn mức tăng trưởng tín dụng để tăng khuyến khích cho các ngân hàng thương mại xanh; xem xét ưu tiên nguồn vốn cho tín dụng xanh; hỗ trợ các tổ chức tín dụng đang cung cấp tín dụng xanh được tiếp cận với các nguồn vốn vay ưu đãi của các tổ chức tài chính quốc tế…
Để đẩy mạnh tín dụng xanh, ngân hàng xanh trong thời gian tới, dưới góc nhìn doanh nghiệp, bà Michele Wee, Chủ tịch Nhóm công tác Ngân hàng - Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam, cho rằng cần tiếp tục xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cụ thể về tín dụng xanh cũng như các dự án đầu tư kinh doanh có tác động đến môi trường, xây dựng các tiêu chuẩn về tín dụng xanh, danh mục các ngành/lĩnh vực xanh để áp dụng chung, thống nhất, làm cơ sở để các ngân hàng thương mại đánh giá khi cấp tín dụng xanh.
Đồng thời, cần đưa ra các chính sách ưu đãi cho các ngân hàng thương mại thực hiện tín dụng xanh; chỉ định các ngân hàng làm cố vấn hợp pháp hóa nguồn gốc trái phiếu, dựa trên trình độ chuyên môn và nghiệp vụ cao về thị trường vốn và sự kiểm soát chặt chẽ của NHNN sẽ cho phép mức độ tuân thủ và chuyển giao kiến thức tốt hơn. Đặc biệt, tín dụng xanh do Chính phủ hỗ trợ rất cần được củng cố bằng sự tham gia và các hành động thực tiễn của khu vực tư nhân trong nước và thông qua nguồn tài chính công - tư bên ngoài.
Còn theo TS. Nguyễn Xuân Bắc, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN, cần có hướng dẫn về danh mục xanh và tiêu chí xác định dự án xanh phù hợp với phân ngành kinh tế của Việt Nam, làm cơ sở cho các tổ chức tín dụng có căn cứ thẩm định, đánh giá và giám sát khi thực hiện cấp tín dụng xanh; xây dựng lộ trình thực hiện các cơ chế chính sách hỗ trợ các ngành xanh (thuế, phí, vốn, kỹ thuật, thị trường, đến quy hoạch, chiến lược phát triển…) của từng ngành/lĩnh vực…
Nói về định hướng chính sách tín dụng, Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà nhấn mạnh, NHNN sẽ tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tín dụng xanh, tài chính xanh, ngân hàng xanh hướng tới phát triển bền vững tại Việt Nam; cơ chế, chính sách của Nhà nước và sự hỗ trợ của các nhà tài trợ, đặc biệt là các tổ chức tài chính quốc tế để khuyến khích các tổ chức tín dụng tham gia tín dụng xanh, ngân hàng xanh.
